Husaria lub skrzydlata husaria (starop. usaria) – elitarna ciężka jazda Rzeczypospolitej, składająca
się z najzamożniejszej szlachty,
należąca do autoramentu narodowego. Jej cechą
charakterystyczną
były skrzydła przymocowywane do różnych części zbroi lub siodła.
Husaria została sformowana w 1503
roku, a rozwiązana w 1776 roku, następnie przekształcona w kawalerię narodową.
Husaria była jedną z najskuteczniejszych formacji kawaleryjskich w historii wojskowości całego
świata. Początków tej jazdy należy
szukać najprawdopodobniej w średniowiecznej
sztuce wojennej Serbii i Węgier. To jednak w epoce nowożytnej Rzeczypospolitej,
husaria
przekształciła się z jazdy lekkiej w ciężkozbrojną konnicę, będącą postrachem wrogów na polach
bitewnych. Z całą pewnością można stwierdzić,
że husaria była unikalnym zjawiskiem występującym
jedynie w siłach zbrojnych Polski. Wszelkie próby formowania tego rodzaju jednostek w innych
państwach nie przynosiły bowiem spodziewanych rezultatów.
Zadaniem husarii podczas bitwy było wbicie się w ugrupowanie nieprzyjaciela i złamanie jego szyków,
co umożliwiało wejście do boju lżejszym formacjom
polskiej jazdy. Specyfika uzbrojenia, taktyki
i
wyszkolenia skrzydlatych jeźdźców, pozwoliła Rzeczypospolitej odnieść szereg zwycięstw w bitwach
toczonych z wojskami rosyjskimi, szwedzkimi i tureckimi. Należą do nich m.in. bitwa pod Kircholmem
(1605), bitwa pod Kłuszynem (1610),
bitwa pod Chocimiem (1673) i bitwa pod Wiedniem (1683).
